نقشه‌های دیجیتال سه‌بعدی: انقلابی در حفظ میراث باستانی
مقدمه: نجات گنجینه‌های تاریخی با فناوری مدرن
فناوری نقشه‌های دیجیتال سه‌بعدی برای سایت‌های باستانی در حال تبدیل شدن به یک ابزار حیاتی برای حفظ میراث فرهنگی جهانی است. با استفاده از فناوری حفاظت دیجیتال، ما اکنون قادر به ایجاد بازتولیدهای دقیق از سایت‌های تاریخی هستیم که نه تنها برای نسل‌های آینده حفظ میشوند، بلکه امکان مطالعه و تحلیل بی‌سابقه‌ای را فراهم میکنند. سایت‌های مهمی مانند زیگورات چغازنبیل در ایران و اهرام ثلاثه مصر که با تهدیدات طبیعی و انسانی روبرو هستند، میتوانند از طریق دیجیتالی‌سازی سایت‌های باستان‌شناسی به صورت دائمی حفظ شوند. این فناوری به متخصصان اجازه میدهد تا تغییرات ساختاری را با دقت میلیمتری رصد کرده و اقدامات حفاظتی لازم را به موقع انجام دهند.
پیشینه: از سنگ‌تراشی تا اسکن سه‌بعدی
تکامل مستندسازی آثار تاریخی نشان‌دهنده جهشی چشمگیر از روش‌های سنتی به فناوری‌های مدرن است. در گذشته، باستان‌شناسان مجبور بودند به نقشه‌های دستی، عکاسی و ماکت‌سازی فیزیکی تکیه کنند که هم زمانبر بود و هم مستعد خطا. امروزه، تکنیک‌های نوآورانه ساخت‌وساز در دوران باستان با استفاده از فناوری‌هایی مانند اسکن لیزری سه‌بعدی (LiDAR)، فتوگرامتری و تصویربرداری با وضوح فوق‌العاده ثبت میشوند. به عنوان مثال، دقت ساخت اهرام مصر که اضلاع آن با انحراف تنها ۰٫۰۵ درجه رو به شمال قرار گرفته‌اند، اکنون با دقتی بی‌سابقه قابل اندازه‌گیری و تحلیل است. این پیشرفتها نه تنها به حفظ فیزیکی سازه‌ها کمک میکنند، بلکه دانش معماری و مهندسی تمدن‌های باستانی را نیز برای ما آشکار می‌سازند.
روند روز: انقلاب دیجیتال در باستان‌شناسی
روند فعلی در باستان‌شناسی دیجیتال نشان‌دهنده تحولی اساسی در روش‌های مستندسازی و تحلیل است. پروژه‌های پیشرو در زمینه دیجیتالی‌سازی سایت‌های باستان‌شناسی از ترکیبی از فناوری‌ها استفاده میکنند. به عنوان مثال، پروژه دیجیتالی‌سازی زیگورات چغازنبیل از اسکن سه‌بعدی با وضوح بالا و تصویربرداری هوایی برای ایجاد یک مدل دقیق استفاده کرده است. این مدل‌ها نه تنها برای اهداف حفاظتی، بلکه برای گردشگری اسکن سه‌بعدی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند، به طوری که بازدیدکنندگان میتوانند از طریق تورهای مجازی از سایت‌ها دیدن کنند. یک مثال واضح، پروژه دیجیتالی‌سازی پانتئون در رم است که امکان بازدید مجازی با جزئیات بی‌نظیر را فراهم کرده است.
بینش تخصصی: فراتر از حفاظت، درک عمیق‌تر
فناوری واقعیت مجازی میراث در حال باز کردن افق‌های جدیدی برای درک تمدن‌های باستانی است. با استفاده از داده‌های حاصل از فناوری حفاظت دیجیتال، محققان میتوانند به تحلیل‌هایی دست یابند که پیش از این غیرممکن بود. به عنوان مثال، با تجزیه و تحلیل داده‌های سه‌بعدی از آرامگاه کوروش بزرگ، محققان توانسته‌اند تکنیک‌های دقیق سنگ‌تراشی و مهندسی سازه را که در ۲۵۰۰ سال پیش به کار رفته، رمزگشایی کنند. این داده‌ها به ما اجازه می‌دهند تا رازهای معماری باستانی را کشف کنیم – برای نمونه، چگونه سازه‌هایی مانند کولوسئوم با ظرفیت ۵۰٬۰۰۰ نفر بدون فناوری مدرن طراحی و ساخته شده‌اند. این تحلیل‌ها نشان می‌دهند که تمدن‌های باستانی از دانش پیشرفته‌ای در زمینه مهندسی و معماری برخوردار بوده‌اند.
پیش‌بینی آینده: میراث دیجیتال برای نسل‌های آینده
آینده نقشه‌های دیجیتال سه‌بعدی برای سایت‌های باستانی تحولات چشمگیری را در حوزه‌های مختلف promise میدهد. پیش‌بینی میشود که در دهه آینده، فناوری واقعیت مجازی میراث به سطحی از بلوغ برسد که امکان تجربیات غوطه‌وری کامل را فراهم کند، به طوری که کاربران نه تنها بتوانند از سایت‌ها بازدید کنند، بلکه قادر به تعامل با عناصر مجازی و شبیه‌سازی شرایط تاریخی باشند. در زمینه آموزش، این فناوری میتواند انقلابی در روش‌های تدریس تاریخ و باستان‌شناسی ایجاد کند. همچنین، گردشگری اسکن سه‌بعدی میتواند به یک صنعت اصلی تبدیل شود که دسترسی به سایت‌های دورافتاده یا آسیب‌دیده را برای همگان فراهم میکند. توسعه الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای تحلیل خودکار داده‌های سه‌بعدی نیز میتواند به کشفیات جدید باستان‌شناسی در مقیاسی وسیع منجر شود.
اقدام عملی: مشارکت در حفاظت دیجیتال میراث
حفاظت از میراث فرهنگی جهانی نیازمند مشارکت جمعی و استفاده از فناوری حفاظت دیجیتال است. سازمان‌ها و افراد میتوانند از طریق多种途径 در این efforts مشارکت کنند.首先، حمایت مالی از پروژه‌های دیجیتالی‌سازی سایت‌های باستان‌شناسی مانند پروژه دیجیتالی‌سازی زیگورات چغازنبیل میتواند به حفظ این گنجینه‌های تاریخی کمک کند. دوم، موسسات آموزشی میتوانند با integrating فناوری‌های دیجیتال در curricula خود، نسل جدیدی از متخصصان را training دهند. سوم، توسعه دهندگان فناوری میتوانند با ایجاد نرم‌افزارها و ابزارهای accessibleتر، مشارکت عمومی در حفظ میراث فرهنگی از طریق فناوری را تسهیل کنند. به عنوان مثال، پلتفرم‌های crowdsourcing میتوانند به جمع‌آوری و پردازش داده‌های دیجیتال کمک کنند. در نهایت، آگاهی‌بخشی عمومی درباره اهمیت این فناوری‌ها میتواند حمایت گسترده‌تری را برای پروژه‌های حفاظت دیجیتال ایجاد کند.
شرکت طرح و توسعه پردازش همکاران درسال ۱۳۹۵ با هدف تسهیل و توسعه خدمات فناوری اطلاعات (IT) در صنعت گردشگری کشور عزیزمان ایران، تاسیس گردیده است، استارتاپ نماگشت (شروع فعالیت از سال ۱۳۹۳) یکی از محصولات نوین این شرکت و اولین سرویس ابری آژانس گردشگری مجازی در ایران است که توانسته گامی بلند و اثربخش را در راستای تبدیل آزانس‌های گردشگری ایران به OTA بر دارد. از این رو شرکت طرح و توسعه پردازش همکاران توانسته است با ارائه خدمات برجسته و بدیع الکترونیکی ، خود را به عنوان شرکتی پیشگام در خدمت رسانی به جامعه گردشگری کشور معرفی نماید. 
