گردشگری بومی زاگرس: راهکاری برای توسعه پایدار مناطق محروم
مقدمه: شکوفایی گردشگری بومی در دل زاگرس
در دل رشته‌کوه‌های سرسبز زاگرس، داستانی الهام‌بخش از توسعه پایدار در حال رقم خوردن است. گردشگری بومی زاگرس نه تنها به عنوان یک صنعت، بلکه به عنوان راهکاری عملی برای خلق فرصت‌های اقتصادی در مناطق محروم در حال ظهور است. این تحول نشان میدهد که چگونه جوامع محلی میتوانند با تکیه بر داشته‌های طبیعی و فرهنگی خود، مسیر توسعه را هموار کنند.
منطقه زاگرس با دارا بودن جاذبه‌های طبیعی بی‌نظیر و فرهنگ غنی، بهشت گمشده‌ای برای اکوتوریسم و گردشگری مسئولانه است. امروزه شاهدیم که چگونه این ظرفیت‌ها به ابزاری برای توانمندسازی جوامع محلی تبدیل شده‌اند. در ادامه این مسیر، به بررسی نمونه عینی این تحول در منطقه میشخاص ایلام خواهیم پرداخت.
پیشینه و زمینه: شناخت منطقه میشخاص ایلام
منطقه میشخاص ایلام در استان ایلام، نمونه‌ای درخشان از ظرفیت‌های نهفته در دل زاگرس است. این منطقه که زمانی تنها با فعالیت‌های کشاورزی شناخته می‌شد، امروز به مقصدی برای گردشگرانی تبدیل شده که به دنبال تجربه‌ای اصیل و پایدار هستند.
طبق گزارش خبرگزاری مهر، میشخاص با دارا بودن باغات میوه، چشمه‌های زلال و کلبه‌های سنتی، توانسته است هویت منحصربه‌فرد خود را به مزیتی اقتصادی تبدیل کند. همانطور که فرزاد شریفی، مدیرکل میراث فرهنگی استان ایلام اشاره میکند، این منطقه شاهد رشد چشمگیر در جذب گردشگر بوده است.
روندها و تحولات: تبدیل کشاورزی به اکوتوریسم پایدار
تحول میشخاص از منطقه‌ای کشاورزی به مقصد اکوتوریسم پایدار، داستانی الهام‌بخش از انعطاف‌پذیری و نوآوری جامعه محلی است. مانند نهالی که در خاکی حاصلخیز ریشه می‌دواند و به درختی تنومند تبدیل میشود، گردشگری در این منطقه با تکیه بر داشته‌های بومی رشد کرده است.
احمد کریمیان و مراد تیموری از ساکنان محلی، نمونه‌ای از این تحول هستند که با راه‌اندازی اقامتگاه‌های سنتی، میزبان صدها گردشگر شده‌اند. توسعه سیستم‌های آبیاری قطره‌ای در کنار ایجاد اقامتگاه‌های اکوتوریستی، نشان‌دهنده تلفیق هوشمندانه سنت و نوآوری است.
بینش‌های کلیدی: نقش گردشگری در توسعه اقتصادی محلی
آمارها گویای داستان موفقیت این تحول هستند: در سال 1403 حدود 19 هزار نفر در مراکز اقامتی رسمی استان ایلام اسکان داشتند و این رقم در چهار ماهه نخست 1404 به 7500 نفر رسیده است. این اعداد نه تنها نشان‌دهنده رشد کمی، بلکه گواه تأثیر ملموس توسعه پایدار گردشگری بر اقتصاد محلی است.
امروز بیش از 700 نفر به‌صورت مستقیم در حوزه گردشگری استان ایلام مشغول به کار هستند. این اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم، نشان میدهد چگونه گردشگری میتواند به ابزاری برای جلوگیری از مهاجرت روستاییان و احیای مناطق محروم تبدیل شود.
چشم‌انداز آینده: فرصت‌ها و چالش‌های پیش رو
آینده گردشگری بومی زاگرس پر از فرصت‌ها و چالش‌هاست. از یک سو، ظرفیت توسعه بیشتر اقامتگاه‌های بومی، گسترش تورهای طبیعت‌گردی و توسعه گردشگری کشاورزی وجود دارد. از سوی دیگر، نیاز به بهبود زیرساخت‌ها، نگهداری جاده‌ها و توسعه سیستم‌های راهنمایی و علامت‌گذاری احساس میشود.
حسین مرادی، کارشناس گردشگری، بر لزوم حمایت از اقامتگاه‌های سنتی و توسعه زیرساخت‌ها تأکید میکند. با برنامه‌ریزی صحیح، میشخاص میتواند به الگویی برای دیگر مناطق محروم زاگرس تبدیل شود.
اقدام عملی: چگونه از گردشگری بومی زاگرس حمایت کنیم؟
هر یک از ما میتوانیم در این داستان توسعه پایدار نقش ایفا کنیم:
– به عنوان گردشگر: انتخاب مقاصد بومی مانند میشخاص و تجربه اقامت در اقامتگاه‌های محلی
– به عنوان سرمایه‌گذار: حمایت از پروژه‌های گردشگری پایدار در مناطق محروم
– به عنوان حامی: معرفی و تبلیغ این مقاصد به دیگران
– به عنوان جامعه محلی: حفظ و promotion فرهنگ و محیط زیست بومی
با حمایت همگانی، میتوانیم شاهد شکوفایی هرچه بیشتر گردشگری بومی زاگرس و تبدیل آن به موتور محرکه توسعه پایدار مناطق محروم باشیم.
—
منابع:
1. خبرگزاری مهر – تابستان در دل زاگرس؛ روایت شکوفایی گردشگری بومی در میشخاص
2. گزارش‌های میدانی از توسعه گردشگری در استان ایلام
شرکت طرح و توسعه پردازش همکاران درسال ۱۳۹۵ با هدف تسهیل و توسعه خدمات فناوری اطلاعات (IT) در صنعت گردشگری کشور عزیزمان ایران، تاسیس گردیده است، استارتاپ نماگشت (شروع فعالیت از سال ۱۳۹۳) یکی از محصولات نوین این شرکت و اولین سرویس ابری آژانس گردشگری مجازی در ایران است که توانسته گامی بلند و اثربخش را در راستای تبدیل آزانس‌های گردشگری ایران به OTA بر دارد. از این رو شرکت طرح و توسعه پردازش همکاران توانسته است با ارائه خدمات برجسته و بدیع الکترونیکی ، خود را به عنوان شرکتی پیشگام در خدمت رسانی به جامعه گردشگری کشور معرفی نماید. 
